Raznorazna trabunjanja Save Stamenkovića: 2016

Maraton. Narodna skupština, završena 1936.

Skulpture Tome Rosandića (rođenog kao Tomazo Vinčenco) ispred Skupštine, postavljene 1938. Sam im je dao naziv ''Igrali se konji vrani, a sa njima div junaci'', govoreći da su konji snaga, a čovek ono što snagu kroti i kontroliše...

„U igri Rosandićevih bronzanih konja i njihovih jednako bronzanih krotitelja, za koju je možda najprikladniji grčki izraz agon, možemo čuti i odjek reči humanitas (čovečnost). Ta je reč u prošlosti imala dva jasno razdvojena značenja: prvo je nastalo iz razlike između čoveka i onog što je niže od njega, to jest životinja; drugo iz odnosa čoveka i onog što je više od njega, to jest božanstava; u prvom slučaju reč je o vrednosti, u drugom o ograničenju. Rosandićeva kompozicija otuda može biti shvaćena i kao poziv na razumevanje i prihvatanje sopstvenih vrednosti, ali i sopstvenih ograničenja. Tako je, zaogrnuta u efektni skulptorski izraz, suptilno upućena i lekcija kako nama koji pored ove skulpture prolazimo, tako i onima koji iza nje stupaju u skupštinu.” - Milan Popadić, istoričar umetnosti.

„Bez obzira da li prihvatimo simboličko ili formalno (čisto umetničko viđenje), Rosandićevo delo ispred Skupštine ukazuje na dvojni princip ljudske prirode: čovečanski (figure div junaka) i životinjski (konji). U međusobnoj fuziji, ali i različitosti, u borbi i tenziji opozitnih sila, može se prepoznati struktura koja ukazuje na Skupštinu kao simbol demokratije, zakona i pobede razuma. Uostalom, Skupština je prostor u kome se donose zakoni, koji normiraju običaje i regulišu ponašanje čoveka, dakle u pitanju je zamisao o kontroli prirode čoveka.” - Igor Borozan, istoričar umetnosti.

„Znameniti antički Dioskuri, Kastor i Poluks, začeti su spajanjem Zevsa (božanska priroda) i Lede (spartanska kraljica i personifikacija zemaljske vlasti), i kao takvi definisani su kao nosioci dvojne prirode. Često su u umetnosti prikazivani sa konjima, što implicira stav da čovek vlada i kontroliše prirodu. Na rimskom Forumu postojao je hram posvećen njima, pa se uz oprez može izvesti analogija sa Narodnom skupštinom u Beogradu, budući da je u zgradi na Forumu povremeno zasedao rimski Senat.” - Igor Borozan

Toma Rosandić je u Beograd došao 1921. godine. Bio je profesor Umetničke škole u Beogradu, osnivač i prvi rektor Umetničke akademije. Od 1948. bio je redovni član SANU. Sagradio je kuću u Ulici Ljube Jovanovića 3, koju je, zajedno sa svime što je imao, zaveštao Beogradu. Od 1963. na istoj adresi nalazi se Muzej Tome Rosandića, ali je on već godinama zatvoren.

Pogled sa Kalemegdana.

Grobnica zaboravljenih heroja. Ivan Milutinović, Đuro Đaković, Ivo Lola Ribar, Moša Pijade. Prva tri poprsja radio Stevan Bodnarov, a poprsje na grobu Moše P. Slavoljub Stanković.

Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Od 1934. do 1960. deo Vojnog muzeja (u ovoj zgrad je bila postavka posvećena ubistvu kralja Aleksandra u Marseju). Od izgradnje, krajem XIX veka do 1933. vojni magacin.

Pobednik noću. Podignut 1928. povodom proslave desetogodišnjice proboja Solunskog fronta. Bronzanu figuru radio je čuveni Ivan Meštrović, a postament arhitekta Petar Bajalović.

Crkva Ružica. Posvećena Bogorodici. Pod istim nazivom i na istom mestu postojala je crkva u vreme despota Stefana Lazarevića, koju su Turci 1521, po osvajanju Beograda, srušili. U XVIII veku, na istom mestu, niče barutana, a negde u periodu između 1867. i 1869. ona je pretvorena u vojnu crkvu. U Prvom svetskom ratu crkva je opet porušena, a 1925. opet obnovljena. 1937. uz nju je dograđena Kapela Sv. Petke, trem i crkveni dom. Crkveni dom je porušen 1944, a obnovljen 2004.

Iako mnogi Beograđani smatraju da je na ovom muralu kod Brankovog mosta pisac Milorad Pavić, u pitanju je američki glumac Robin Vilijams. Mural se pojavio 2014. godine, nekoliko dana posle glumčeve smrti.

Brankov most.

Grafit blizu Brankovog mosta.

Beogradski grafiti

Pogled na Crkvu Sv. Marka.

Grob cara Dušana.

Mozaik u crkvi.

JDP

Takovska.

Hotel ''Moskva''

Prolaz kod Kinoteke

Konak kneginje Ljubice. Izgrađen 1830. godine.

Poseta Aleksandra I Obrenovića Hilandaru 1896. Sa izložbe ''Atos. Sveta Gora'' u Konaku kneginje Ljubice.

Kafana ''Znak pitanja''. Najstarija beogradska kafana. Podignuta 1823. godine.

Istorijski muzej Srbije

Sa izložbe o Sv. Savi. Istorijski muzej Srbije.

Sa izložbe o Pupinu. Istorijski muzej Srbije.

Pogled sa vrha zgrade Doma Sindikata

Knez Mihajlova i Zepter Museum.

Zgrada Prve hrvatske štedionice, danas Muzej Cepter. Projektant zgrade je Dionis Sunko, a autor figura na zgradi njegov brat, Emerik. Zgrada je podignuta 1920, a iz nje je emitovan i prvi radio-program u Srbiji, 1924.

Zgrada Beogradske zadruge, sagrađena 1907. godine.

Unutrašnjost Beogradske zadruge.

Savamala

Savsko šetalište

Spomenik na Savskom šetalištu

Zemun. Crkva Uznesenja Blažene device Marije. Katolička. Kada su Habzburzi zauzeli Zemun 1717. napuštena džamija je pretvorena u crkvu. 1785. je porušena, a na njenom mestu je podignuta današnja crkva.

Dunav i zemunski kej

Zemunski kej

Crkva Svetog oca Nikolaja, tj. Nikolajevska crkva. Pravoslavna. Podignuta 1745. U školi koja se nalazila u porti crkve radio je kao učitelj Joakim Vujić od 1807. do 1809. 1930. skinuti su stari prozori sa rešetkama i umesto njih postavljeni vitraži sa likovima svetaca, a po predlošcima slikara Milenka Đurća.

Kula Gardoš, podignuta 1896. Jedna od četiri Milenijumske kule kojima su Mađari želeli da obeleže hiljadu godina od dolaska u Panonsku niziju.

Ova kula se i danas naziva Kula Sibinjanin Janka, u spomen na Janoša Hunjadija, koji je na Kalemegdanu 1456. pobedio Turke. Oboleo od kuge, umro je tri nedelje kasnije, na uzvišenju na kome će se 1896. izgraditi kula.

Pogled na grad sa Gardoša

Pored očuvane prirode, Crkva Svetog Nikole i stare vodenice najveća su atrakcija Donjeg i Gornjeg Dušnika.

Crkva Svetog Nikole u Gornjem Dušniku sazidana je 1845. godine, dobrovoljnim prilozimа stanovnika Gornjeg Dušnikа, Sopotnice, Donjeg Dušnikа, Kаletincа, Gаrа i Ovsinjincа, а na inicijativu Nikole Srndаcа iz Gornjeg Dušnikа i uz dozvolu tadašnjih turskih vlasti.

Freskopis je započet ubrzo po završetku crkve.
Crkvu je osvetio 1850. episkop Joаnićije.
Ikonostаs je podignut 1871, а nаtpis na crkvi postavljen 1905. godine.
Crkva je nekoliko puta pljačkana, ukradeno je desetak vrednih ikona.
Do crkve se može doći za pola sata pešice (ili 10 minuta kolima) od glavne autobuske stanice u Donjem Dušniku, idući putem ka Vrelu, tj. jednom od izvora Kutinske reke.
Posebno je zanimljivo posetiti crkvu 8. avgusta, na Svetu Petku, kada je vašat u Gornjem Dušniku (koji zna da se produži i na nekoliko dana), pa dvorište crkve postane i mesto za kampovanje.

Na potezu od dva kilometra nalazi se u Dušniku 17 vodenica. Većina je stara preko 300 godina. Nažalost, većina jeu lošem stanju. Svaka vodenica ima više vlasnika, što zaštitu i obnovu ovih objekata znatno komplikuje. Svake druge polovine avgusta u Gornjem Dušniku se održava internacionalna slikarska kolonija koja i dalje nosi naziv Jugoslovenska kolonija likovnih amatera ''17 vodenica''. Prva kolonija održana je davne 1977. godine, a ostalo je zabeleženo da je na njoj učestvovao i čuveni Milić od Mačve. Uprkos nazivu, učesnici kolonije su i akademski slikari.

U Donjem Dušniku može se videti i spomenik stradalima u Drugom svetskom ratu, u Gornjem Dušniku vrlo zanimljiv spomenik poginulim borcima u I i II svetskom ratu. Krenete li putem levo od vrela, naići ćete na dušničku pećinu, a potom vas put vodi do Lovačkog doma, posle koga sledi uspon do Devojačkog groba i Trema.

Sve fotografije: Sava Stamenković